WASHINGTON Sau 20 năm khi 6 vị giáo sĩ Dòng Tên cùng với một người giúp việc và con gái của bà đã bị thảm sát tại Đại Học Trung Mỹ ở El Salvador, chính quyền Salvador, Quốc Hội Hoa Kỳ và Dòng Tên đã quyết định lễ tưởng niệm và tuyên dương 6 vị Giáo Sĩ Dòng Tên.
Tổng Thống Mauricio Funes của Salvador đã tuyên bố vào đầu tháng 11 là 6 vị giáo sĩ Dòng Tên sẽ được tuyên dương Huân Chương Quốc Gia Jose Matias Delgado là huân chương cao quý nhất của Salvador vào ngày 16/11 nhân ngày lễ giỗ 20 năm các ngài đã bị thảm sát tại Salvador.
Tổng Thống Funes nói rằng huân chương này được trao như là một “hành động chuộc lỗi công khai” vì lỗi lầm của chính quyền trong quá khứ’. Hai sĩ quan người Salavador đã bị tuyên án vào năm 1991 vì đã ra lệnh cho cuộc thảm sát trên.
Trong lúc Quốc Hội Hoa Kỳ đã thông qua để tuyên dương “tám người là các linh mục quảng đại, can đảm, tinh thần, là những nhà giáo dục và 2 phụ nữ” và khẩn khoản “nhân dân Hoa Kỳ, các cơ cấu giáo dục, các hội dòng hãy tham dự lễ giỗ tại địa phương, trong nước và hải ngoại”
Những buổi lễ giỗ! đã được lên chương trình trong tháng 11 tại 28 trường học, cao đẳng và đại học ở Hoa Kỳ và tại những nơi khác trên thế giới.
8 người đã bị thảm sáng vào rạng sáng ngày 16/11/1989 gồm có:
- Linh Mục Dòng Tên Ignacio Ellacuria, 59 tuổi, viện trưởng Đại Học Trung Mỹ
- Linh Mục Dòng Tên Igancio Marin-Baro, 44 tuổi phó viện trưởng và là giám đốc học viện góp ý cộng đồng của đại học
- Linh Mục Dòng Tên Segundo Montes, 56 tuổi, khoa trưởng khoa xã hội học và là giảng sư xã hội học.
- Linh Mục Dòng Tên Amando Lopez, 53 tuổi, giảng sư triết lý và thần học.
- Linh Mục Dòng Tên Juan Ramon Moreno, 56 tuổi, giảng sư thần học.
- Linh Mục Dòng Tên Joaquin Lopez y Lopez, 71 tuổi, vị sáng lập và Giám Đốc cơ quan Fe y Alegria (Đức Tin và Hy Vọng}, là cơ quan đã mở ra 30 trung tâm giáo dục dành cho những người bất hạnh trên toàn đất nước Salvador
- Bà Elba Ramos, người nấu ăn và giúp việc cho các tu sinh Dòng Tên tại Đại Học.
- Cô Celina Marise, 16 tuổi con gái của Bà Ramo.
Vào cuối tháng 10, lưỡng viện quốc hội Hoa Kỳ đã thông qua nghị quyết nói rằng các tu sĩ Dòng Tên đã "cống hiến đời mình cho việc thăng tiến giáo dục tại El Sallvador, bảo vệ và cổ võ nhân quyền, chấm dứt các tranh chấp, và nhận định, đưa ra những vấn đề kinh tế và xã hội đã ảnh hưởng đến đa số dân cư Salvador"
Bản nghị quyết cũng nhấn mạnh rằng "Quốc tề và dân Salvador đã lên án mãnh liệt đến vụ thảm sát 6 tu sĩ Dòng Tên cùng 2 phụ nữ và những vụ điều tra tiếp theo được coi như là chất xúc tác cho việc điều đình và góp phần mở đường cho bản hòa ước hòa bình được ký kết vào năm 1992. Nhờ bản hòa ước này mà chính quyền và cư dân El Salvador đã thành đạt dược những tiến triển nổi bật xây dựng và củng cố những cơ cấu dân chủ cho nền chính trị, kính tế và xã hội".
Thế nhưng, bản nghị quyết cũng nêu lên rằng "những gian khổ về mặt xã hội và kinh tế trong nhiều lãnh vực vẫn còn tồn tại trong xã hội Salvador"
Bản nghị quyết khẩn khoản các cơ quan Hoa Kỳ tiếp tục "nâng đỡ và hợp tác với chính quyền El Salvador và các tổ chức công cộng, tư nhân và phi chính phủ trong nỗ lực xóa đói giảm nghèo và cổ võ cơ hội về giáo dục, nhân quyền, luật lệ bình đảng về tư pháp và xã hội cho nhân dân El Salvador".
Các Đại Học Dòng Tên và Công Giáo tại Hoa Kỳ đã lên kế hoạch cho những sinh hoạt khác nhau trong dịp lễ giỗ.
Mhững biến cố sẽ được tổ chức tại Đại Học Xavier ở Cincinnati bao gồm bữa ăn miễn phí cho những người tham dự các cuộc diễn hành và canh thức tưởng nhớ đến 6 vị Dòng Tên vào ngày 14/11; những Thánh Lễ đặc biệt, các cuộc triễn lãm và chiếu phim; một buổi canh thức và diễn hành tại khuôn viên đại học vào ngày 19/11.
Đại Học Santa Clara tại bang California sẽ bảo trợ một chuỗi các biến cố được tổ chức trong suốt tháng 11, bao gồm buổi nói chuyện của Linh Mục Dòng Tên Jon Sobrino, người đồng sáng lập Đại Học Trung Mỹ và cũng là người may mắn thoát chết vì Cha đã vắng nhà trong ngày thảm sát.
Cha Sobrino cũng sẽ chia sẽ trong một buổi hội thảo tại Đại Học Boston vào ngày 30/11 cùng với sử gia Noam Chomsky và Linh Mục Dòng Tên J. Donald Monan, chưởng ấn đại học, trên tiêu đề: "Ký Ức và Sức Mạnh của nó: Các Vị Tử Đạo tại El Salvador".
Cha Dòng Tên Monan cũng là viện trưởng Đại Học Boston vào lúc 6 vị Dòng Tên bị thảm sát, và là một trong số các Linh Mục Dòng Tên đã viếng thăm hiện trường sau khi vụ thảm sát đã xảy ra.
Chính Cha J. Donald Monan cũng là người điều phối chương trình vào ngày 4/11 trong buổi hội thảo với sự có mặt của Linh Mục Dòng Tên Rodolfo Cardenal, cựu phó viện trưởng Đại Học Trung Mỹ, nghị sĩ James McGovern tại D-Mass., cũng là người cùng với cố nghị sĩ Joseph Moakley tại D-Mass, đã giúp hoàn chỉnh lại chính sách Hoa Kỳ đối với El Salvador
Nghị sĩ McGovern đã nói trong bản thông tư "Lễ giỗ 20 năm các Linh Mục Dòng Tên bị thảm sát … chắc chắn là thời gian đau buồn và ngẫm suy. Nhưng nó cũng là một cơ hội để chính chúng ta tự cống hiến cho những nguyên tác công lý xã hội và hòa bình, theo đó các ngài đã cống hiến cuộc đời và công việc mục vụ của mình".
Tổng Thống Mauricio Funes của Salvador đã tuyên bố vào đầu tháng 11 là 6 vị giáo sĩ Dòng Tên sẽ được tuyên dương Huân Chương Quốc Gia Jose Matias Delgado là huân chương cao quý nhất của Salvador vào ngày 16/11 nhân ngày lễ giỗ 20 năm các ngài đã bị thảm sát tại Salvador.Tổng Thống Funes nói rằng huân chương này được trao như là một “hành động chuộc lỗi công khai” vì lỗi lầm của chính quyền trong quá khứ’. Hai sĩ quan người Salavador đã bị tuyên án vào năm 1991 vì đã ra lệnh cho cuộc thảm sát trên.
Trong lúc Quốc Hội Hoa Kỳ đã thông qua để tuyên dương “tám người là các linh mục quảng đại, can đảm, tinh thần, là những nhà giáo dục và 2 phụ nữ” và khẩn khoản “nhân dân Hoa Kỳ, các cơ cấu giáo dục, các hội dòng hãy tham dự lễ giỗ tại địa phương, trong nước và hải ngoại”
Những buổi lễ giỗ! đã được lên chương trình trong tháng 11 tại 28 trường học, cao đẳng và đại học ở Hoa Kỳ và tại những nơi khác trên thế giới.
8 người đã bị thảm sáng vào rạng sáng ngày 16/11/1989 gồm có:- Linh Mục Dòng Tên Ignacio Ellacuria, 59 tuổi, viện trưởng Đại Học Trung Mỹ
- Linh Mục Dòng Tên Igancio Marin-Baro, 44 tuổi phó viện trưởng và là giám đốc học viện góp ý cộng đồng của đại học
- Linh Mục Dòng Tên Segundo Montes, 56 tuổi, khoa trưởng khoa xã hội học và là giảng sư xã hội học.
- Linh Mục Dòng Tên Amando Lopez, 53 tuổi, giảng sư triết lý và thần học.
- Linh Mục Dòng Tên Juan Ramon Moreno, 56 tuổi, giảng sư thần học.
- Linh Mục Dòng Tên Joaquin Lopez y Lopez, 71 tuổi, vị sáng lập và Giám Đốc cơ quan Fe y Alegria (Đức Tin và Hy Vọng}, là cơ quan đã mở ra 30 trung tâm giáo dục dành cho những người bất hạnh trên toàn đất nước Salvador
- Bà Elba Ramos, người nấu ăn và giúp việc cho các tu sinh Dòng Tên tại Đại Học.
- Cô Celina Marise, 16 tuổi con gái của Bà Ramo.
Vào cuối tháng 10, lưỡng viện quốc hội Hoa Kỳ đã thông qua nghị quyết nói rằng các tu sĩ Dòng Tên đã "cống hiến đời mình cho việc thăng tiến giáo dục tại El Sallvador, bảo vệ và cổ võ nhân quyền, chấm dứt các tranh chấp, và nhận định, đưa ra những vấn đề kinh tế và xã hội đã ảnh hưởng đến đa số dân cư Salvador"
Bản nghị quyết cũng nhấn mạnh rằng "Quốc tề và dân Salvador đã lên án mãnh liệt đến vụ thảm sát 6 tu sĩ Dòng Tên cùng 2 phụ nữ và những vụ điều tra tiếp theo được coi như là chất xúc tác cho việc điều đình và góp phần mở đường cho bản hòa ước hòa bình được ký kết vào năm 1992. Nhờ bản hòa ước này mà chính quyền và cư dân El Salvador đã thành đạt dược những tiến triển nổi bật xây dựng và củng cố những cơ cấu dân chủ cho nền chính trị, kính tế và xã hội".
Thế nhưng, bản nghị quyết cũng nêu lên rằng "những gian khổ về mặt xã hội và kinh tế trong nhiều lãnh vực vẫn còn tồn tại trong xã hội Salvador"
Bản nghị quyết khẩn khoản các cơ quan Hoa Kỳ tiếp tục "nâng đỡ và hợp tác với chính quyền El Salvador và các tổ chức công cộng, tư nhân và phi chính phủ trong nỗ lực xóa đói giảm nghèo và cổ võ cơ hội về giáo dục, nhân quyền, luật lệ bình đảng về tư pháp và xã hội cho nhân dân El Salvador".Các Đại Học Dòng Tên và Công Giáo tại Hoa Kỳ đã lên kế hoạch cho những sinh hoạt khác nhau trong dịp lễ giỗ.
Mhững biến cố sẽ được tổ chức tại Đại Học Xavier ở Cincinnati bao gồm bữa ăn miễn phí cho những người tham dự các cuộc diễn hành và canh thức tưởng nhớ đến 6 vị Dòng Tên vào ngày 14/11; những Thánh Lễ đặc biệt, các cuộc triễn lãm và chiếu phim; một buổi canh thức và diễn hành tại khuôn viên đại học vào ngày 19/11.
Đại Học Santa Clara tại bang California sẽ bảo trợ một chuỗi các biến cố được tổ chức trong suốt tháng 11, bao gồm buổi nói chuyện của Linh Mục Dòng Tên Jon Sobrino, người đồng sáng lập Đại Học Trung Mỹ và cũng là người may mắn thoát chết vì Cha đã vắng nhà trong ngày thảm sát.
Cha Sobrino cũng sẽ chia sẽ trong một buổi hội thảo tại Đại Học Boston vào ngày 30/11 cùng với sử gia Noam Chomsky và Linh Mục Dòng Tên J. Donald Monan, chưởng ấn đại học, trên tiêu đề: "Ký Ức và Sức Mạnh của nó: Các Vị Tử Đạo tại El Salvador".
Cha Dòng Tên Monan cũng là viện trưởng Đại Học Boston vào lúc 6 vị Dòng Tên bị thảm sát, và là một trong số các Linh Mục Dòng Tên đã viếng thăm hiện trường sau khi vụ thảm sát đã xảy ra.
Chính Cha J. Donald Monan cũng là người điều phối chương trình vào ngày 4/11 trong buổi hội thảo với sự có mặt của Linh Mục Dòng Tên Rodolfo Cardenal, cựu phó viện trưởng Đại Học Trung Mỹ, nghị sĩ James McGovern tại D-Mass., cũng là người cùng với cố nghị sĩ Joseph Moakley tại D-Mass, đã giúp hoàn chỉnh lại chính sách Hoa Kỳ đối với El Salvador
Nghị sĩ McGovern đã nói trong bản thông tư "Lễ giỗ 20 năm các Linh Mục Dòng Tên bị thảm sát … chắc chắn là thời gian đau buồn và ngẫm suy. Nhưng nó cũng là một cơ hội để chính chúng ta tự cống hiến cho những nguyên tác công lý xã hội và hòa bình, theo đó các ngài đã cống hiến cuộc đời và công việc mục vụ của mình".