LUSAKA, ZAMBIA (CNS) - Hôm 09-06-2009, Đức cha George Lungu, Giám mục Giáo phận Chipata, Chủ tịch Hội đồng Giám mục Zambia, ra thông cáo rằng linh mục Luciano Anzanga Mbewe bị mắc vạ tuyệt thông. Vị cựu linh mục này có chủ trương mạnh mẽ ủng hộ việc không bắt buộc các linh mục phải sống độc thân và yêu cầu phụ nữ được chịu chức linh mục.

Sắc lệnh phạt vạ tuyệt thông đối với linh mục Mbewe mang chữ ký của Đức Hồng Y William Levada, tổng trưởng Thánh bộ Giáo Lý Đức Tin. Ngoài những quan điểm bất đồng với Giáo luật của Giáo hội Công giáo, việc phạt vạ linh mục Mbewe dựa trên hai nguyên do chính: Thứ nhất, ông này đã tự ý thành lập cái-gọi-là "Giáo hội Quốc gia Tông đồ Công giáo Zambia" ly khai khỏi Công giáo. Thứ hai, ông còn chịu chức "Giám mục" bất hợp pháp trong cái-gọi-là "Giáo hội Công giáo Cổ truyền Âu châu."

Nói thêm về tình trạng này, Đức cha Lungu cho biết, kể từ nay Linh mục Luciano Anzanga Mbewe không còn thuộc Giáo hội Công giáo nữa và ông cũng không được phép cử hành bất kỳ nghi lễ tôn giáo nào thuộc Giáo hội Công giáo.

Tưởng cũng nên nhắc lại, trong Giáo hội Zambia, năm 1983, Emmanuel Milingo lúc đó đang là Tổng Giám Mục Lusaka, Zambia, đã bị buộc phải từ chức vì những hành vi không đúng đắn. TGM Emmanuel Milingo đã bị phạt vạ tuyệt thông tiền kết ngày 26-09-2006 vì nhiều lý do, như kết hôn dân sự với bà Maria Sung (người Hàn Quốc) ngày 27-05-2001 trong một đám cưới tập thể tại New York bởi mục sư Sun M. Moon, trưởng giáo phái Moon. Kế đó là ông còn tấn phong Giám mục bất hợp pháp cho 4 người đã lập gia đình.

Sau khi kết hôn bất hợp pháp vài tháng, Milingo tỏ vẻ ân hận và mong muốn được chính Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II tha thứ, ông ngỏ lời với Tòa Thánh và có cuộc hẹn gặp với Đức Giáo Hoàng tại Vatican để xin thứ tội.

Ngày 06-08-2001, Milingo được một số bạn bè ở Italia cứu thoát khỏi tay các người thuộc giáo phái Moon khi đang trên đường từ New York về Milano và từ Milano về Rôma để gặp Ðức Thánh Cha Gioan Phaolô II. Lúc 20h00 ngày 06-08-2001, Milingo chỉ có thể gặp Ðức cha thư ký riêng của Đức Giáo Hoàng là Stanislaw Dziwis tại Castel Gandolfo. Sáng hôm sau 07-08-2001, cũng tại Castel Ggandolfo, ÐTC Gioan Phaolô II tiếp Milingo hơn một tiếng đồng hồ với cử chỉ nhân lành của một người Cha. Đức Thánh Cha Gioan Phaolô II đồng ý tha thứ và cho ông quay về với Giáo hội và còn cho phép ông cư ngụ tại Rôma. Do cuộc gặp gỡ đầy tình thương và tha thứ này, Milingo bắt đầu sống những ngày tĩnh tâm. Ngày 11-08-2001, Milingo chính thức viết một thư lên ÐTC, xin từ bỏ mọi sự và xin trở về với Giáo hội. Về phía Bà Maria Sung, vì mất người mà bà vẫn coi là "chồng" bắt đầu tuyệt thực, để đòi lại "người yêu" từ "tay" Tòa Thánh. Thật sự, hôn phối tập thể do mục sư Moon cử hành ngày 27-05-2001 tại New York không thành xét về cả giáo luật và về phương diện dân sự. Theo cuộc điều tra của ÐHY Egan, nguyên TGM New York, thì đám cưới này không được công nhận ở bất kỳ cơ quan chính quyền nào.

Bà Sung chỉ chấp nhận "chia tay chồng" và "nâng đỡ ông trong sứ vụ riêng" sau khi chính Milingo viết cho bà một thư tay và trao tận mặt thứ 04-29-08-2001, thư có đoạn: "Việc dấn thân của tôi trong Giáo hội qua lời khấn giữ luật độc thân không cho phép tôi được kết hôn. Lời kêu gọi của Giáo hội về dấn thân đầu tiên của tôi là điều hợp lý".

Thế nhưng như quay ngoắt 180 độ, tháng 06-2006, Emmanuel Milingo biến mất khỏi nơi cư trú tại Rôma và gia nhập nhóm George Stallings, một linh mục thuộc tổng giáo phận Washington D.C đã bị treo chén, phạt vạ và đang điều hành một giáo phái gần Capitol Hill. Emmanuel Milingo đã xuất hiện cùng George Stallings trong một buổi họp báo tại Washington D.C vào tháng 07-2006 và ngược ngạo kêu gọi Giáo hội bãi bỏ luật độc thân linh mục.

Đi xa hơn, ngày 24-09-2006, Milingo đã tấn phong giám mục cho 4 cựu linh mục đã huyền tục và đã có gia đình. Tòa Thánh ngay tức khắc ra sắc lệnh phạt vạ tuyệt thông đối với Milingo và 4 người nói trên vào ngày 26-09-2006. Đức Giáo Hoàng Benedict XVI đặc biệt quan tâm đến vấn đề này và đã triệu tập một phiên họp toàn thể kéo dài 3 tiếng đồng hồ tại Vatican với các vị giáo chức cao cấp ở Giáo triều Rôma hôm 16-11-2006. Ngày 10-12-2006, Milingo lại tiếp tục phong chức linh mục cho một người đã có gia đình tại New York sau cuộc gặp gỡ với gần 100 linh mục đã huyền tục tại Hoa Kỳ. Sau khi phạm tội và được tha thứ, Milingo lại tiếp tục phạm tội như một biểu hiện của sự bất mãn sâu xa với Giáo hội.

Giáo hội Công giáo tại Zambia hiện có khoảng 3 triệu tín hữu (chiếm 1/4 dân số) với 9 giáo phận và 1 giáo tỉnh.