1. Phản ứng hợp đạo đức với tư cách là người Công Giáo đối với cuộc khủng hoảng ở Thánh địa

Cha Roger J. Landry là một linh mục trong Phái bộ Quan sát viên Thường trực của Tòa Thánh tại Liên Hợp Quốc ở New York. Ngài nguyên là linh mục của Giáo phận Fall River, Massachusetts, và từng là cha chính xứ của Giáo xứ St. Bernadette ở Fall River, Massachusetts, và trước đó là chính xứ St. Anthony Padua ở New Bedford, Massachusetts.

Cha Landry cũng là một nhà văn. Ngài viết cho nhiều tờ báo Công Giáo, bao gồm National Catholic Register và The Anchor, là tờ báo hàng tuần của Giáo phận Fall River, mà ngài là chủ nhiệm kiêm chủ bút từ năm 2005 đến 2012.

Ngài vừa có bài viết nhan đề “Responding Morally as Catholics to the Crisis in the Holy Land”, nghĩa là “Phản ứng hợp đạo đức với tư cách là người Công Giáo đối với cuộc khủng hoảng ở Thánh địa”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Túy Vân.

Trong 75 năm, tình hình ở Thánh địa đã tạo ra nhiều vấn đề chính trị và ngoại giao chưa được giải quyết. Có hai dân tộc mà thân phận gắn bó chặt chẽ trên cùng một mảnh đất, cả hai đều đã phải chịu đựng những bất công to lớn và cả hai cũng đã làm gia tăng những đau khổ, buồn phiền cho nhau. Tình trạng thiếu hòa bình giữa họ không chỉ tác động tiêu cực đến cuộc sống của người Israel và người Palestine mà còn gây bất ổn cho toàn bộ Trung Đông và, vì ý nghĩa tôn giáo của nó, gây tổn hại đến sự hòa hợp liên văn hóa và liên tôn giáo toàn cầu.

Có thể hiểu được rằng những người bị ảnh hưởng trực tiếp, cũng như nhiều người khác trên khắp thế giới - bất chấp thực tế lịch sử và chính trị phức tạp liên quan - đã hình thành những quan điểm đạo đức cứng rắn về tình hình và đã chọn phe, xác định người tốt phải được bảo vệ và kẻ xấu phải bị lên án và phản đối. Tuy nhiên, những định kiến như vậy đã làm mù quáng một số người trước những đánh giá đạo đức khá rõ ràng về những gì đã xảy ra trong và xung quanh Gaza vào tháng trước.

Các cuộc tấn công bất ngờ của Hamas vào ngày 7 tháng 10, xâm chiếm các kibbutzim, tức là các cộng đồng Do Thái, vào ngày Sabát của người Do Thái, tàn sát các gia đình tại nhà của họ, sát hại hàng loạt thanh thiếu niên tại các bữa tiệc, xâm hại phụ nữ một cách tàn bạo, hành quyết máu lạnh trẻ em và người già, giết chết hơn 1.400 người, bắt cóc và diễn hành 220 người khác như những chiến lợi phẩm bị hạ nhục, chẳng đáng là gì ngoài sự trừng phạt nặng nề nhất.

Đó là những gì Tòa Thánh đã tuyên bố tại Hội đồng Bảo an Liên Hợp Quốc vào ngày 24 tháng 10, khi Đức Tổng Giám Mục Gabriele Caccia, thay mặt Đức Thánh Cha, tuyên bố rằng Giáo Hội Công Giáo “bằng những từ ngữ mạnh mẽ nhất lên án một cách dứt khoát cuộc tấn công khủng bố do Hamas thực hiện cùng với các nhóm vũ trang khác vào ngày 7 tháng 10 chống lại người dân Israel. Hàng ngàn người bị giết và bị thương một cách dã man. … Những tội ác này thể hiện sự coi thường hoàn toàn đối với mạng sống con người và không thể biện minh được.”

Một lời tố cáo mạnh mẽ tương tự đã được Đức Thượng Phụ Latinh của Giêrusalem, Đức Hồng Y Pierbattista Pizzaballa đưa ra. Trong một bức thư ngỏ gửi các Kitô hữu ở Thánh địa cùng ngày, bất chấp những mối nguy hiểm rõ ràng đối với các Kitô hữu ở Gaza đang sống dưới sự chỉ đạo của Hamas, ngài viết: “Lương tâm và nghĩa vụ đạo đức của tôi đòi hỏi tôi phải nói rõ rằng những gì xảy ra vào ngày 7 tháng 10 ở miền nam Israel là sai trái” không có cách nào được phép và chúng tôi không thể không lên án nó. Không có lý do gì cho sự tàn bạo như vậy. Việc sử dụng bạo lực không dẫn đến hòa bình. Sự sống của mỗi con người đều có phẩm giá bình đẳng trước Thiên Chúa, Đấng đã tạo dựng nên tất cả chúng ta theo hình ảnh của Ngài.”

Tuy nhiên, sự rõ ràng về mặt đạo đức đó không được nhiều người ở Hoa Kỳ chia sẻ, kể cả ở các trường đại học ưu tú và ở nhiều thành phố lớn khác nhau, nơi các cuộc mít tinh, biểu tình, tuyên bố và các hình thức thể hiện ủng hộ khác, phần nào đáng kinh ngạc, đã tìm cách biện minh cho các cuộc tấn công của Hamas.. Ví dụ, một ngày sau các cuộc tấn công, 31 tổ chức sinh viên tại Harvard đã ký một tuyên bố chung tuyên bố rằng “chế độ Israel phải chịu trách nhiệm về mọi hành vi bạo lực đang diễn ra”, minh oan cho hành động tàn bạo của Hamas là “sự trả thù chế độ thực dân” chống lại một “chế độ phân biệt chủng tộc”. Đối với họ, việc phản đối nhà nước Israel là mục đích biện minh cho bất kỳ phương tiện tàn bạo và giết người nào mà Hamas muốn sử dụng.

Trong các cuộc biểu tình khác, đám đông đã hô vang khẩu hiệu “Từ sông ra biển, Palestine sẽ được tự do”, kêu gọi trục xuất người Do Thái và người Israel trên thực tế khỏi Sông Jordan đến Địa Trung Hải - nói cách khác, hoàn toàn khỏi Thánh Địa. Người Công Giáo không thể không lên án những câu thần chú tà ác như vậy, khi người Israel phải gánh chịu nỗi đau chôn cất 1.400 người thân và cầu nguyện cho 220 thành viên gia đình họ bị bắt cóc.

Tuy nhiên, đoàn kết với nhà nước Israel khi nước này tìm cách loại bỏ những kẻ khủng bố Hamas vì sợ Hamas sẽ thực hiện các cuộc tấn công kinh hoàng hơn nữa vào những người vô tội, không có nghĩa là đồng ý rằng Israel có toàn quyền về mặt đạo đức để làm bất cứ điều gì họ cho là phù hợp.

Mục đích tốt đẹp của việc tiêu diệt một mạng lưới khủng bố - điều tương tự đã khiến cuộc sống của những cư dân bình thường ở Gaza, bao gồm cả các Kitô Hữu, trở nên khó khăn hơn nhiều - không biện minh cho bất kỳ mọi biện pháp, như ném bom không ngừng vào cơ sở hạ tầng dân sự bất kể thương vong dân thường, ngay cả khi Hamas phải gánh chịu hậu quả cuối cùng và trách nhiệm về việc sử dụng một cách vô đạo đức những thứ đó trong bệnh viện, trường học, đền thờ Hồi giáo và các khu nhà ở làm lá chắn. Nó cũng không biện minh cho một “cuộc bao vây tổng thể” nhằm cắt nước, thực phẩm, điện, thuốc men, năng lượng và thông tin liên lạc tới tất cả người dân trong khu vực.

Kể từ sự tàn bạo của Hamas, hơn 8.000 người ở Gaza đã thiệt mạng do sự trả thù của Israel.

Trong tuyên bố thay mặt Đức Thánh Cha Phanxicô tại Liên Hợp Quốc, Đức Tổng Giám Mục Caccia nhắc nhở cộng đồng quốc tế rằng “trách nhiệm hình sự đối với các hành động khủng bố luôn thuộc về cá nhân và không bao giờ có thể quy cho toàn bộ một quốc gia hay một dân tộc. Quyền tự vệ trong mọi cuộc xung đột phải luôn tuân thủ luật nhân đạo quốc tế,” là điều đã bị vi phạm bởi các cuộc bao vây và đánh bom tổng lực khi có thể thấy trước thương vong dân sự sẽ là rất cao.

Đức Hồng Y Pizzaballa viết cùng ngày trong lá thư của mình: “Vòng bạo lực mới này đã khiến hơn 5.000 người thiệt mạng ở Gaza, trong đó có nhiều phụ nữ và trẻ em, hàng chục ngàn người bị thương, các khu dân cư bị san bằng, thiếu thuốc men, thiếu nước và các nhu yếu phẩm cơ bản cho hơn hai triệu người. Đây là những bi kịch không thể hiểu được và chúng ta có nhiệm vụ phải tố cáo và lên án một cách không thương tiếc. Cuộc oanh tạc dữ dội liên tục giáng xuống Gaza trong nhiều ngày sẽ chỉ gây ra thêm nhiều cái chết và sự tàn phá, đồng thời sẽ chỉ làm tăng thêm sự hận thù và oán giận. Nó sẽ không giải quyết được bất kỳ vấn đề nào mà còn tạo ra những vấn đề mới.”

Sự vô đạo đức này cũng là điều mà người Công Giáo phải mạnh mẽ lên án.

Nhưng người Công Giáo phải làm nhiều hơn là phục vụ việc tố cáo những hành vi chà đạp các nguyên tắc đạo đức cơ bản của cả hai bên.

Điều đầu tiên người Công Giáo phải luôn làm là cầu nguyện và chuyển cầu. Đó là lý do tại sao vào ngày 17 và 27 tháng 10, Đức Thánh Cha Phanxicô đã yêu cầu tất cả người Công Giáo cầu nguyện, ăn chay và đền tội cho hòa bình ở Thánh địa. Tuy nhiên, người Công Giáo không cần đợi Đức Giáo Hoàng yêu cầu. Lời cầu nguyện cho hoàn cảnh này cần phải trở thành lời cầu xin liên tục của Nhiệm Thể Chúa Kitô và Hiền Thê của Hoàng Tử Hòa Bình, nơi mà mảnh đất Ngài xuống thế làm người lại một lần nữa chìm trong máu.

Thứ hai, người Công Giáo được kêu gọi yêu thương người lân cận. Người Do Thái đang bị Hamas tấn công không chỉ ở Israel. Thật là một thời điểm khó khăn để trở thành một người Do Thái ở Mỹ, trong các trường đại học và ở một số thành phố, nơi tình hình đã bật đèn xanh cho những lời nói và hành động chống Do Thái lan rộng. Chúng ta cần liên hệ và cho họ biết rằng chúng ta không chỉ cầu nguyện mà còn ở đó để hỗ trợ và bảo vệ họ. Tình đoàn kết tương tự phải được dành cho người Palestine và đặc biệt là người Gaza ở Mỹ, khi họ phải chịu đựng với nỗi lo lắng rõ ràng trước sự tàn phá của Gaza và cái chết đáng sợ của các thành viên trong gia đình và bạn bè. Là người Công Giáo, ở cấp độ cá nhân, chúng ta phải yêu mến cả hai.

Thứ ba, trong hoàn cảnh của chúng ta, chúng ta phải ủng hộ chính nghĩa hòa bình, thông qua việc khuyến khích sự trong sáng về mặt đạo đức, phản đối tuyên truyền, thúc đẩy sự tha thứ và ủng hộ các giải pháp chính trị khả thi. Trước mắt, phải có hành lang nhân đạo, giải phóng con tin và tuân thủ các nguyên tắc luật pháp quốc tế trong chiến tranh. Về lâu dài, Tòa Thánh tiếp tục mạnh mẽ thúc đẩy “giải pháp hai nhà nước”, thừa nhận rằng đó là giải pháp khả thi nhất để tìm cách chấm dứt chu kỳ bạo lực và đạt được những nguyện vọng chính đáng của nhân dân hai nước. Nếu không có giải pháp hai nhà nước như vậy thì rất có thể phe cấp tiến nhất của cả hai bên sẽ thúc đẩy việc thực hiện nguyện vọng của mình thông qua việc loại bỏ bên kia.

Trong sương mù chiến tranh, ánh sáng Tin Mừng là cần thiết hơn bao giờ hết. Đã đến lúc người Công Giáo, ở mọi cấp độ, phải cống hiến và sống đúng với Tin Mừng.

2. Tiến Sĩ George Weigel: Lễ Các Thánh, Lễ Các Đẳng Linh Hồn và Thượng Hội Đồng 2023

Tiến sĩ George Weigel là thành viên cao cấp của Trung tâm Đạo đức và Chính sách Công cộng Washington, và là người viết tiểu sử Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Ông vừa có bài viết nhan đề “ALL SAINTS, ALL SOULS, AND SYNOD-2023”, nghĩa là “Lễ Các Thánh, Lễ Các Đẳng Linh Hồn và Thượng Hội Đồng 2023”. Xin kính mời quý vị và anh chị em theo dõi bản dịch sang Việt Ngữ qua phần trình bày của Túy Vân.

Bằng những từ vựng của họ, bạn sẽ biết họ, phải không? Vâng, ở một mức độ đáng kể. Và trong những ngày đầu tháng 11 này, khi Giáo hội tôn vinh tất cả các vị thánh và cầu nguyện cho những người khao khát được cùng các ngài vào Nhà Cha, thật hữu ích để suy ngẫm về những từ ngữ thống trị phiên họp đầu tiên vừa hoàn thành của Thượng hội đồng về tính đồng nghị về một “Giáo hội đồng nghị hiệp thông, tham gia và truyền giáo”.

Một nghị phụ nổi tiếng của Thượng Hội đồng đang ghi lại các ghi chú từ vựng trong nhóm nhỏ “Cuộc trò chuyện trong Thánh Thần” và cảm thấy ấn tượng bởi những từ nào được sử dụng và từ nào không. Ngài đã châm biếm cả hai dưới hình thức một bản ghi nhớ trào phúng gồm hai phần từ ban thư ký Thượng hội đồng gửi đến các thành viên Thượng hội đồng.

Đầu tiên, những từ phải được sử dụng trong mọi can thiệp và tuyên bố:

Tính đồng nghị. Hòa hợp. Bản giao hưởng. Phụ nữ. LGBTQIA+. Làm việc cùng nhau. Những người bị loại trừ. Những người ở bên lề. Chúa Thánh Thần làm nhân vật chính. Phụ nữ. LGBTQIA+. Linh mục giáo xứ vô cảm. Các chủng sinh lạc hậu. Giáo hoàng nhạy cảm, tốt bụng. Phụ nữ. LGBTQIA+. Trái đất chảy máu. Tất cả đều được chào đón. Lắng nghe. Sáng suốt. Phụ nữ. LGBTQIA+. Đã ly hôn và tái hôn. Biển bị nhiễm độc.

Sau đó là những từ vựng không được chấp nhận:

Ơn cứu rỗi. Tội lỗi. Sự hoán cải của trái tim. Sự thánh thiện. Những đứa trẻ chưa chào đời. Ơn gọi. Hôn nhân và gia đình. Canh tân bí tích Thánh Thể. Sám hối và chay tịnh. Các Kitô hữu bị bách hại. Tự do tôn giáo. Thánh lễ Chúa nhật. Bí tích Hòa giải. Các nhân đức. Giáo xứ. Đời sống trí tuệ. Ân sủng thánh hóa. Làm cha. Thiên đường. Thánh Giáo Hoàng Gioan Phaolô II. Đức Giáo Hoàng Bênêđíctô XVI. Một Giáo Hội thánh thiện, Công Giáo và tông truyền.

Bạn tôi đã phóng đại, đó là điều mà tất cả chúng ta đều có xu hướng làm khi bực tức. Nhưng ngài không phóng đại quá nhiều. Và từ vựng của Thượng Hội đồng 2023, trong đó từ vựng mang tính thế tục rõ ràng đã thay thế ngôn ngữ đặc biệt của Giáo hội, là có thể dự đoán được, vì nó phản ánh từ vựng trong Tài liệu làm việc của Thượng hội đồng. Ở đó, các từ “đồng nghị” và “tính đồng nghị” đã được sử dụng 342 lần và từ “tiến trình” được sử dụng 87 lần, trong khi “Chúa Giêsu” xuất hiện chỉ có 14 lần. Làm thế nào bạn có thể có một “Cuộc đối thoại trong Thánh Thần” nghiêm túc mà không có Chúa Giêsu, Đấng gặp gỡ các tông đồ sau khi Phục Sinh, “thổi hơi vào các ông và nói với các ông: ‘Hãy nhận lấy Thánh Thần’” (Ga 20:22)?

“Phục sinh” là một từ khác đặc biệt vắng mặt trong các cuộc thảo luận thượng hội đồng được những người tham gia mô tả cho tôi. Nhưng Giáo hội “đi truyền giáo” là gì nếu không phải là Giáo hội tuyên bố rằng Chúa Giêsu thành Nazareth đã sống lại từ cõi chết và do đó trở thành Chúa và Đấng Cứu Độ (Cv 2)? Có những khoảnh khắc (và không phải chỉ một vài khoảnh khắc) tại Thượng hội đồng 2023 mà người ta cảm thấy như thể rằng Sách Công vụ Tông đồ chưa bao giờ được viết ra. Đó là cảm tưởng của những thành viên Thượng hội đồng dấn thân nhất với công cuộc Tân Phúc Âm hóa của một Giáo hội đang thi hành sứ mạng loan báo Chúa Giêsu Kitô Phục sinh.

Trong cả các tác phẩm bình luận Kinh thánh và học thuật nổi tiếng của mình, học giả Anh giáo NT Wright đã nhấn mạnh rằng không có hình thức Kitô giáo sơ khai nào lại không công bố Chúa Giêsu đã sống lại từ cõi chết. Không có. Đức tin phục sinh là điểm mấu chốt của đức tin Kitô giáo. Tuy nhiên, một giám mục có kinh nghiệm sâu rộng và thành công trong việc truyền giáo đã phải giải thích với một trong những người anh em giám mục của mình, đang chìm trong sương mù “hòa nhập” và “chào đón”, rằng việc truyền giáo có ý nghĩa nhiều hơn là nói “Mời vào”. Truyền giáo có nghĩa là mời gọi những linh hồn lạc lối trong vũ trụ đến gặp Đấng Phục sinh, Đấng, như Đức Gioan XXIII đã dạy trong diễn văn khai mạc Công đồng Vatican II, “vẫn đứng ở trung tâm của lịch sử và cuộc sống”.

Lời mời gọi của Giáo Hội không phải là một lời mời gọi chung chung đến tình bằng hữu của con người. Đó là một lời kêu gọi rất cụ thể, “bao gồm” ở chỗ nó được gửi đến tất cả mọi người: Hãy đến gặp Chúa Phục Sinh. Hãy nắm lấy phúc âm của Ngài. Trở thành bằng hữu thân thiết của Ngài. Hãy thánh hóa.

Lời kêu gọi hoán cải và thánh hóa tốt nhất đã bị tắt tiếng tại Thượng hội đồng 2023. Tuy nhiên, việc thánh hóa thế giới và chúng ta là toàn bộ mục đích của Giáo hội. Đó là những gì chúng ta cử hành trong Ngày Các Thánh: chiến thắng của những người đã đón nhận Chúa Kitô và Tin Mừng, đã được thánh hóa và hiện đang sống trong ánh sáng và sự sống của Thiên Chúa, Đấng Ba Lần Thánh. Trong Ngày Lễ Các Linh Hồn và trong suốt tháng 11, chúng ta cầu nguyện cho những người đã chết nhưng chưa được thanh tẩy hoàn toàn khỏi những cặn bã tích tụ trong đời sống, sớm được thanh tẩy và thánh hóa trọn vẹn, để họ được sống viên mãn với Chúa Ba Ngôi và các thánh.

Mục đích của Công đồng Vatican II là nâng Giáo hội ra khỏi thế phòng thủ và biến các tổ chức của Giáo hội thành bệ phóng cho sứ mệnh truyền giáo. Vốn từ vựng thống trị của Thượng hội đồng 2023 đã không phản ánh mục đích truyền giáo đó — mặc dù các đại diện của các bộ phận sống động của Giáo hội thế giới, những người nói bằng từ vựng Công Giáo đặc biệt, đã làm như vậy. Tiếng nói của họ phải là tiếng nói quyết định khi thượng hội đồng lần thứ hai nhóm họp trong một năm nữa, và trong “tiến trình thượng hội đồng” từ nay đến lúc đó.