Ngày 30-03-2025
 
Phụng Vụ - Mục Vụ
Ngày 31/03: Lời Chữa Lành – Lm. Antôn Nguyễn Văn Độ - TGP Hà Nội
Giáo Hội Năm Châu
02:07 30/03/2025

Tin Mừng Chúa Giê-su Ki-tô theo thánh Gio-an.

Khi ấy, sau hai ngày lưu lại Sa-ma-ri, Đức Giê-su đi Ga-li-lê. Chính Người đã quả quyết : ngôn sứ không được tôn trọng tại quê hương mình. Khi Người đến Ga-li-lê, dân chúng trong miền đón tiếp Người, vì đã được chứng kiến tất cả những gì Người làm tại Giê-ru-sa-lem trong dịp lễ, bởi lẽ chính họ cũng đã đi dự lễ.

Vậy Đức Giê-su trở lại Ca-na miền Ga-li-lê, là nơi Người đã làm cho nước hoá thành rượu. Bấy giờ có một sĩ quan cận vệ của nhà vua có đứa con trai đang bị bệnh tại Ca-phác-na-um. Khi nghe tin Đức Giê-su từ Giu-đê đến Ga-li-lê, ông tới gặp và xin Người xuống chữa con ông vì nó sắp chết. 48 Đức Giê-su nói với ông: “Các ông mà không thấy dấu lạ điềm thiêng thì các ông sẽ chẳng tin đâu!” Viên sĩ quan nói: “Thưa Ngài, xin Ngài xuống cho, kẻo cháu nó chết mất!” Đức Giê-su bảo: “Ông cứ về đi, con ông sống.” Ông tin vào lời Đức Giê-su nói với mình, và ra về. Ông còn đang đi xuống, thì gia nhân đã đón gặp và nói là con ông sống rồi. Ông hỏi họ con ông đã bắt đầu khá hơn vào giờ nào. Họ đáp: “Hôm qua, vào lúc một giờ trưa thì cậu hết sốt.” Người cha nhận ra là vào đúng giờ đó, Đức Giê-su đã nói với mình: “Con ông sống”, nên ông và cả nhà đều tin. Đó là dấu lạ thứ hai Đức Giê-su đã làm, khi Người từ miền Giu-đê đến miền Ga-li-lê.

Đó là lời Chúa
 
Tin Giáo Hội Hoàn Vũ
Đức Giáo Hoàng Phanxicô trong Kinh Truyền tin Chúa Nhật: Chúa Giêsu chữa lành vết thương của chúng ta để chúng ta có thể yêu thương người khác
Vũ Văn An
13:17 30/03/2025

Đức Giáo Hoàng Phanxicô cầu nguyện trong buổi tiếp kiến chung vào thứ Tư ngày 5 tháng 2 năm 2025, tại Hội trường Tiếp kiến Phaolô VI tại Vatican. | Tín dụng: Vatican Media


Kristina Millare của hãng tin CNA, ngày 30 tháng 3 năm 2025, tường trình rằng: Hôm Chúa Nhật, Đức Giáo Hoàng Phanxicô đã khuyến khích các Kitô hữu tiếp tục hành trình Mùa Chay như một thời gian chữa lành và tin vào Chúa Giêsu Kitô.

Tòa thánh Vatican đã công bố thông điệp Kinh Truyền tin Chúa Nhật của Đức Thánh Cha trong khi vị giáo hoàng 88 tuổi này vẫn đang dưỡng bệnh tại nhà riêng Casa Santa Marta sau khi xuất viện từ Bệnh viện Gemelli của Rome một tuần trước.

Trong bài suy niệm viết về dụ ngôn người cha nhân hậu có hai người con được ghi lại trong Tin mừng thánh Luca, Đức Thánh Cha nói rằng những người Pharisêu đã bị Chúa Giêsu “làm cho tai tiếng” và sẽ “lầm bầm sau lưng Người” vì Người chào đón những người tội lỗi.

“Chúa Giêsu cho thấy tấm lòng của Thiên Chúa: Người luôn nhân từ với tất cả mọi người; Người chữa lành vết thương của chúng ta để chúng ta có thể yêu thương nhau như anh em”, ngài viết trong thông điệp ngày 30 tháng 3.

Khuyến khích các Ki-tô hữu — những người hiệp nhất trong Thiên Chúa như anh chị em — Đức Thánh Cha nói rằng mọi người nên đặc biệt “sống Mùa Chay này như một thời gian chữa lành” trong Năm Thánh Hy Vọng, ngài nói thêm: “Tôi cũng đang trải nghiệm theo cách này, trong tâm hồn và trong thân xác tôi”.

“Sự yếu đuối và bệnh tật là những trải nghiệm chung của tất cả chúng ta; tuy nhiên, chúng ta càng là anh em trong ơn cứu độ mà Chúa Kitô đã ban cho chúng ta”, ngài viết.

Trong thông điệp của mình, được công bố vào cuối tuần 28-30 tháng 3 của Năm Thánh đặc biệt dành cho các nhà truyền giáo của Lòng thương xót, Đức Giáo Hoàng cũng bày tỏ lòng biết ơn chân thành của mình đối với tất cả những người phản ảnh "hình ảnh của Đấng Cứu Thế" và làm việc như "công cụ chữa lành" thông qua lời cầu nguyện và hành động của họ.

Thỉnh nguyện cho hòa bình và chữa lành

Đức Thánh Cha kết thúc bài phát biểu của mình bằng những thỉnh nguyện cho hòa bình ở Ukraine, Palestine, Israel, Lebanon, Cộng hòa Dân chủ Congo, Myanmar, Nam Sudan và Sudan.

"Tin tưởng vào lòng thương xót của Thiên Chúa Cha, chúng ta tiếp tục cầu nguyện cho hòa bình", ngài viết.

Nói về mối quan ngại của mình đối với tình hình bất ổn chính trị ở Nam Sudan và Sudan, Đức Thánh Cha nhấn mạnh rằng cộng đồng quốc tế phải cùng nhau hợp tác để mang lại hòa bình cho hai quốc gia châu Phi này.

“Chỉ bằng cách này, chúng ta mới có thể xoa dịu nỗi đau khổ của người dân Nam Sudan thân yêu và xây dựng một tương lai hòa bình và ổn định”, ngài nói.

“Và ở Sudan, cuộc chiến vẫn tiếp tục cướp đi sinh mạng của những nạn nhân vô tội, tôi kêu gọi các bên liên quan trong cuộc xung đột hãy đặt việc bảo vệ mạng sống của những người anh chị em dân thường của mình lên hàng đầu”, ngài nói tiếp.

Chuyển sang “những sự kiện tích cực” ở Trung Á, Đức Thánh Cha cảm ơn Chúa vì đã phê chuẩn thỏa thuận biên giới quốc gia ngày 13 tháng 3 giữa Tajikistan và Kyrgyzstan, mô tả thỏa thuận này là “một thành tựu ngoại giao tuyệt vời”.

Đức Thánh Cha kết thúc thông điệp của mình bằng lời cầu nguyện xin Đức Trinh Nữ Maria - “Mẹ của Lòng Thương Xót” - “giúp gia đình nhân loại được hòa giải trong hòa bình”.
 
VietCatholic TV
Thế giới suýt có hòa bình: Chiếc limousine của Putin nổ long trời, Nga tìm cách đổ cho TT Zelenskiy
VietCatholic Media
02:49 30/03/2025


1. Chiếc xe limousine từ ‘đội xe của Putin’ bị nổ tung trong vụ nổ lớn. Đội cận vệ của bạo chúa hoang tưởng tìm kiếm bom

Một trong những chiếc limousine của Vladimir Putin đã phát nổ và bốc cháy ở Mạc Tư Khoa vào sáng ngày Thứ Bẩy, 29 Tháng Ba, khi tên bạo chúa ra lệnh lục soát cống rãnh và kiểm tra vệ sĩ của mình. Một chiếc limousine Aurus từ “đội xe chính thức” của Putin đã phát nổ trong một vụ nổ lớn trên một con phố ngay phía bắc trụ sở mật vụ FSB của Mạc Tư Khoa tại Lubyanka.

Cảnh quay cho thấy ngọn lửa bắt đầu từ động cơ của chiếc Aurus Senat trị giá 275.000 bảng Anh hay 366.000 đô la đã lan vào bên trong xe. Các nhân viên từ các nhà hàng và quán bar gần đó đã đổ ra phố Sretenka để cố gắng giúp đỡ trước khi lính cứu hỏa đến.

Những người chứng kiến sửng sốt khi chứng kiến khói đen bốc lên từ phía trước của chiếc xe bị phá hủy khi ngọn lửa tiếp tục hoành hành. Đoạn phim được quay từ một góc khác dường như cho thấy phần sau của chiếc xe cũng bị hư hỏng.

Các báo cáo không tiết lộ ai là người sử dụng chiếc xe thuộc sở hữu của Cục Quản lý Tài sản Tổng thống của Putin - khi vụ việc gây sốc này xảy ra. Và không có báo cáo nào về nguyên nhân có thể gây ra vụ cháy đột ngột nhưng những người bên trong xe không bị thương vì họ đã thoát ra kịp thời.

Mikhail Khodorkovsky, nhân vật đối lập người Nga cho biết Putin, 72 tuổi, thường xuyên sử dụng những chiếc xe do Nga sản xuất và đã tặng những chiếc xe limousine này cho nhà độc tài Bắc Hàn Kim Chính Ân.

Ông cho biết sự việc xảy ra khi tên bạo chúa tiếp tục thể hiện sự hoang tưởng dữ dội về các âm mưu ám sát. Một đoạn phim đặc biệt từ vài ngày trước cho thấy các quân nhân từ một đội bảo vệ nghi lễ ở Murmansk đang bị một sĩ quan của Cơ quan Bảo vệ Liên bang, gọi tắt là FSO khám xét cơ thể từng người.

Khodorkovsky nhấn mạnh rằng người dân Nga thực sự choáng váng khi thấy lực lượng FSO kiểm tra những người lính để tìm vũ khí hoặc thiết bị nổ ẩn giấu khi họ đứng chờ nhà độc tài Cẩm Linh đặt vòng hoa bên Mộ Chiến sĩ Vô danh. Các báo cáo cho biết băng đạn đã được tháo khỏi súng và các chốt được lắp vào khoang súng vì Putin lo sợ bị quân đội của mình ám sát.

Putin đã dùng chuyến đi đến thủ phủ Bắc Cực Murmansk của Nga để tuyên bố rằng ông có ý định xóa sổ Ukraine. Ông đã lên tàu ngầm hạt nhân Arkhangelsk và thề: “Cách đây không lâu, tôi đã nói rằng chúng ta sẽ nghiền nát bọn Kiev /ki-ép/ — giờ thì có vẻ như chúng ta sẽ kết liễu chúng”. Nga gọi Thủ đô của Ukraine là Kiev thay vì Kyiv như chính người Ukraine và các nước phương Tây gọi.

Vào năm 2023, một cựu vệ sĩ tiết lộ rằng Putin không mấy tin tưởng vào đội an ninh của mình. “Đây là mức độ ông ấy lo sợ cho tính mạng của mình”, người vệ sĩ đào tẩu nói với một đài truyền hình độc lập của Nga bị cấm ở nước này.

Đầu tuần này, có một dấu hiệu khác cho thấy mối quan ngại sâu sắc về an ninh của Putin trong bối cảnh cuộc chiến không được ủng hộ với Ukraine. Các sĩ quan FSO đã được nhìn thấy mở các cửa cống và bãi rác để truy tìm bom gần một địa điểm ở Mạc Tư Khoa, nơi Putin đang phát biểu.

Khodorkovsky trước đó tiết lộ rằng các cơ quan đặc biệt của Nga đã “tăng cường các biện pháp an ninh vốn đã nghiêm ngặt xung quanh Putin ở mức độ chưa từng có”.

Mùa hè năm ngoái, có báo cáo cho rằng tên bạo chúa hoang tưởng này đã bắt đầu mặc áo chống đạn khi xuất hiện trước công chúng vì ngày càng lo sợ bị tiêu diệt vì cuộc chiến ở Ukraine hoặc bởi những kẻ khủng bố Hồi giáo.

Điện Cẩm Linh đang trong tình trạng báo động “cao độ” về cuộc xâm lược Ukraine - nhưng cũng “bối rối” trước các cuộc tấn công vào các chính trị gia cao cấp ở Âu Châu và Á Châu

Khodorkovsky cho biết “Điện Cẩm Linh rất coi trọng vấn đề an ninh của Vladimir Putin. “Hắn ta được bảo vệ bởi cả một đội quân vệ sĩ hữu hình và vô hình.”

[The Sun: RUSSIAN FEARS Limo from ‘Putin’s car fleet’ is blown up in huge blast as troops from paranoid tyrant’s honour guard searched for bombs]

2. Các phương tiện truyền thông Nga cáo buộc Tổng thống Zelenskiy dính líu đến vụ cháy nổ chiếc xe của Putin

Các phương tiện truyền thông Nga đã cáo buộc Tổng thống Zelenskiy có liên quan đến vụ cháy chiếc limousine của Putin.

Theo tin sơ khởi, một trong những chiếc limousine của Vladimir Putin đã phát nổ và bốc cháy ở Mạc Tư Khoa vào sáng ngày Thứ Bẩy, 29 Tháng Ba, trên một con phố ngay phía bắc trụ sở mật vụ FSB của Mạc Tư Khoa tại Lubyanka.

Họ cho biết Trung Tướng Igor Krasnov, Tổng Công Tố Nga, đã bắt đầu mở cuộc điều tra và không loại trừ khả năng một tác nhân cấp nhà nước gây ra vụ này. Hãng tin quốc doanh RIA Novosti đi xa đến độ trích dẫn cuộc phỏng vấn của Tổng thống Zelenskiy với EuroVision tối 26 tháng 3 tại Paris, như một bằng chứng cho thấy Tổng thống Ukraine biết trước kế hoạch đánh bom.

Mikhail Khodorkovsky, một nhân vật đối lập chống Putin cho rằng theo kinh nghiệm của ông, những chiếc xe do Nga sản xuất có nhiều vấn đề kể cả những chiếc đắt tiền như chiếc Aurus Senat. Cho nên, vấn đề có lẽ chỉ là vấn đề kỹ thuật. Ông cũng cảnh giác rằng Nga đang cố gắng trình bày sai sự thật về Ukraine, một nạn nhân bi thảm của họ, như một nhà nước khủng bố nguy hiểm cho hòa bình thế giới.

Mikhail Khodorkovsky từng là người giàu nhất nước Nga trước khi lên tiếng chống lại Vladimir Putin và thành lập nhóm Open Russia, nghĩa là nước Nga cởi mở, với chủ trương thân phương Tây. Ông bị tịch thu tài sản và bị bỏ tù từ năm 2003 cho đến khi được Putin ân xá vào này 20 Tháng Mười Hai, 2013, sau một thập niên tù tội. Ông hiện đang sống lưu vong ở Luân Đôn và thành lập Trung tâm Dossier nhằm điều tra các nguồn tài sản của Putin, không do Putin trực tiếp đứng tên nhưng do các tình nhân của ông ta đứng tên.

Tưởng cũng nên nhắc lại là trong một cuộc phỏng vấn với các đài truyền hình Âu Châu Eurovosion được công bố hôm Thứ Năm, 27 Tháng Ba, tổng thống Ukraine cho biết sẽ “nguy hiểm” nếu Hoa Kỳ giảm bớt áp lực lên nhà lãnh đạo Nga, là người “sắp qua đời”.

Tổng thống Zelenskiy không nói rõ thêm về sức khỏe của nhà lãnh đạo Nga nhưng dành phần lớn thời gian để thảo luận về lệnh ngừng bắn ở Hắc Hải được thỏa thuận tại Saudi Arabia và nói về vai trò của Hoa Kỳ như một đồng minh trong cuộc chiến chống lại Nga của Ukraine.

Trong suốt cuộc chiến, tin đồn về sức khỏe của Putin đã lan truyền. Tổng thống Zelenskiy có thể chỉ đơn giản ám chỉ rằng không có nhà lãnh đạo nào sống mãi mãi. Việc Tổng thống Zelenskiy khăng khăng rằng Hoa Kỳ tiếp tục cô lập Putin nhấn mạnh nỗi sợ của Kyiv rằng các nhượng bộ của phương Tây - đặc biệt là xung quanh các lệnh trừng phạt - có thể làm xói mòn đòn bẩy quốc tế.

Tổng thống Zelenskiy đã trả lời câu hỏi của một số đài truyền hình vào tối thứ Tư tại Paris, nơi các nhà lãnh đạo Âu Châu đang họp tại hội nghị thượng đỉnh về an ninh Ukraine.

Cuộc phỏng vấn sâu rộng diễn ra sau các cuộc đàm phán tại Saudi Arabia, trong đó Nga và Ukraine đã đồng ý ngừng bắn một phần ở Hắc Hải và ngừng các cuộc tấn công vào cơ sở hạ tầng năng lượng. Đổi lại, Hoa Kỳ đồng ý giúp Nga khôi phục quyền tiếp cận thị trường toàn cầu.

Nhưng Tổng thống Zelenskiy cho biết ông hy vọng Hoa Kỳ sẽ “đứng vững” trước yêu cầu của Nga về việc dỡ bỏ lệnh trừng phạt như một điều kiện cho lệnh ngừng bắn ở Hắc Hải.

Putin 'Sẽ chết sớm thôi'

Tổng thống Zelenskiy cho biết Hoa Kỳ không nên đưa Putin ra khỏi tình trạng cô lập về chính trị và kinh tế và hiện tại là “một trong những thời điểm nguy hiểm nhất”.

Nhà lãnh đạo Nga muốn duy trì quyền lực cho đến khi qua đời và ông có tham vọng lãnh thổ vượt xa Ukraine, ít nhất là bao gồm toàn bộ lãnh thổ của Liên Xô cũ, đó là lý do tại sao Hoa Kỳ và Âu Châu nên đoàn kết để gây áp lực với nhà lãnh đạo Nga, Tổng thống Zelenskiy cho biết.

Tổng thống Zelenskiy nói thêm rằng “ông ấy sẽ sớm chết”, sau đó “mọi thứ sẽ kết thúc”.

Tổng thống Zelenskiy không đưa ra thêm thông tin chi tiết và trong khi Putin phải đối mặt với những câu hỏi về sức khỏe mà Điện Cẩm Linh luôn bác bỏ, thì tổng thống Ukraine có thể đang ám chỉ rộng hơn đến việc không có nhà lãnh đạo nào có thể sống vô thời hạn.

“Vụ này không có liên quan đến Ông Tổng thống Zelenskiy,” Mikhail Khodorkovsky nói.

[The Sun: RUSSIAN FEARS Limo from ‘Putin’s car fleet’ is blown up in huge blast as troops from paranoid tyrant’s honour guard searched for bombs]

3. Ba Lan có thể chống chọi với cuộc xâm lược trong 2 tuần trước khi NATO vào cuộc, giám đốc an ninh cho biết

Dariusz Lukowski, nhà lãnh đạo Cục An ninh Quốc gia Ba Lan, trả lời với Polsat News vào ngày 26 tháng 3 rằng quân đội Ba Lan có đủ nguồn cung cấp để chống lại cuộc tấn công của Nga trong vòng hai tuần trước khi quân tiếp viện của NATO tới.

Lukowski cho biết khi trả lời câu hỏi về việc Ba Lan có thể tự chiến đấu trong bao lâu trước khi các đồng minh vào cuộc: “Tôi nghĩ, tùy thuộc vào diễn biến của cuộc chiến, khả năng phòng thủ này có thể kéo dài trong một hoặc hai tuần với mức tồn kho hiện tại”.

Lukowski thừa nhận rằng Quân đội Ba Lan vẫn vận hành hỗn hợp các thiết bị hiện đại và lỗi thời, với tình trạng thiếu đạn dược chủ yếu ảnh hưởng đến các hệ thống cũ. Ông cũng lưu ý rằng các phương tiện và nền tảng chiến đấu mới mua đang được cung cấp đạn dược phù hợp.

Phe đối lập chính trị Ba Lan đã lên án tình trạng sản xuất quốc phòng của đất nước, tuyên bố rằng Ba Lan chỉ có đủ đạn dược cho năm ngày chiến tranh. Khi được hỏi liệu Ba Lan có thực sự chỉ có đủ lượng dự trữ cho năm ngày hay không, Lukowski cho biết điều đó phụ thuộc vào loại thiết bị và đạn dược.

Ba Lan, quốc gia có chung đường biên giới với Belarus và vùng lãnh thổ quân sự hóa Kaliningrad của Nga, nằm ở sườn phía đông của NATO và có khả năng sẽ là một trong những mục tiêu đầu tiên trong cuộc đối đầu tiềm tàng giữa NATO và Nga.

Quốc gia này đã là nước ủng hộ trung thành cho Ukraine kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện vào năm 2022, cung cấp xe tăng, thiết bị hạng nặng và đạn dược.

Trong bối cảnh lo ngại ngày càng tăng về thái độ hung hăng của Nga, Tổng thống Ba Lan Andrzej Duda đã kêu gọi Hoa Kỳ điều động vũ khí hạt nhân ở Ba Lan như một biện pháp răn đe.

Vào ngày 15 tháng Giêng, Thủ tướng Ba Lan Donald Tusk cũng thúc giục các đồng minh NATO tăng chi tiêu quốc phòng, lập luận rằng nếu tất cả các thành viên Âu Châu đều chi tiêu ngang bằng ngân sách của Ba Lan, chi tiêu quân sự của NATO sẽ cao hơn Nga gấp 10 lần.

Căng thẳng giữa NATO và Nga đã gia tăng sau cuộc tấn công toàn diện của Mạc Tư Khoa vào Ukraine. Các nhà lãnh đạo phương Tây và các cơ quan tình báo đã cảnh báo về một cuộc chiến tranh quy mô lớn có thể xảy ra ở Âu Châu trong vòng năm năm tới.

[Kyiv Independent: Poland can withstand invasion for 2 weeks before NATO steps in, security chief says]

4. Lithuania, Estonia nói rằng áp lực của Tổng thống Trump đối với Âu Châu đang khiến NATO mạnh hơn

Ngoại trưởng của hai nước đồng minh thuộc Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương, gọi tắt là NATO ghi nhận Tổng thống Trump đã thành công trong việc thúc đẩy tăng chi tiêu quốc phòng giữa các quốc gia thành viên — một kỳ tích mà mọi tổng thống từ Ronald Reagan đến Barack Obama đều đã cố gắng nhưng đều thất bại.

Sau cuộc gặp với Ngoại trưởng Marco Rubio vào hôm thứ Ba, Ngoại trưởng Estonia Margus Tsahkna trả lời phỏng vấn với Newsweek rằng ông “không nghi ngờ gì” về cam kết của Hoa Kỳ đối với liên minh, bất kể những lời kêu gọi liên tục của tỷ phú công nghệ Elon Musk hô hào Hoa Kỳ rút khỏi NATO. Ông cũng cho biết ông “cũng vui mừng khi Tổng thống Trump một lần nữa thúc đẩy các nước Âu Châu trong NATO đầu tư nhiều hơn vào quốc phòng”.

“Tôi nghĩ rằng họ đã làm điều đó và đáng lẽ đã làm điều đó từ 10 năm trước, và chúng tôi, người Estonia, chúng tôi không cần phải thay đổi chính sách của mình,” Tsahkna nói. “Chúng tôi đã quyết định rằng chúng tôi đang vượt qua mức đầu tư đã thỏa thuận là 2 phần trăm. Chúng tôi đã quyết định vào tuần trước rằng chúng tôi sẽ đạt được ít nhất 5 phần trăm vào năm tới, và có lẽ nó sẽ còn cao hơn nữa.”

“Vì vậy, chúng ta thấy rằng tất cả các nước Baltic, cũng như Ba Lan, một quốc gia lớn, đang đạt 5 phần trăm trong những năm tới”, ông nói, đồng thời nói thêm, “không chỉ vì Tổng thống Trump. Mà là vì chúng ta thấy mối đe dọa thực sự từ Nga. Chúng ta đã đồng ý trong NATO về các kế hoạch phòng thủ khu vực trong Hội nghị thượng đỉnh NATO ở Vilnius hai năm trước, và chúng ta chỉ đang lấp đầy những khoảng trống mà chúng ta đã đồng ý”.

Trong một cuộc phỏng vấn riêng, Ngoại trưởng Lithuania Kęstutis Budrys cho biết ông tin rằng NATO đang “trở nên mạnh mẽ hơn... chắc chắn là vậy” nhờ “lặp đi lặp lại lời kêu gọi từ Tổng thống Trump về việc đầu tư nhiều hơn, làm nhiều hơn”, điều mà Budrys cho biết sẽ “xây dựng thêm sức mạnh và quyền lực cho liên minh”.

“Đây là tổ chức hiệu quả nhất, tổ chức lâu dài nhất, vì liên minh đã hoạt động trong hơn 75 năm, khả năng răn đe của nó có hiệu quả và nó hiệu quả”, Budrys cho biết. “Vì vậy, chúng ta phải làm nhiều hơn nữa để có hiệu quả trong tương lai, và đó là những gì chúng ta đã nghe thấy với chính quyền Tổng thống Trump đầu tiên. Đó là những gì chúng ta đang nghe thấy bây giờ, và tôi mong muốn nó được điều động nhiều hơn nữa vào các hành động. Đó là những gì chúng ta cần”.

Các thành viên của NATO, bao gồm 32 quốc gia trên khắp Âu Châu và Bắc Mỹ, đã tăng gấp đôi nỗ lực để cải thiện khả năng sẵn sàng phòng thủ trước sự xâm lược của Nga đối với Ukraine, và kêu gọi Tổng thống Trump quay lại nhiệm kỳ đầu tiên của mình rằng các quốc gia thành viên Âu Châu cần tăng chi tiêu cho quốc phòng.

Chi tiêu quốc phòng trong liên minh đã giảm mạnh vào những năm 1990, với mức chi tiêu trung bình giảm xuống còn khoảng 1,5 phần trăm GDP quốc gia, theo trang web của NATO. Bỉ, một thành viên sáng lập, đã chi trung bình 4,4 phần trăm GDP cho quốc phòng từ năm 1975 đến năm 1979, nhưng đến năm 1990 đến năm 1994 chỉ dành khoảng 1 phần trăm GDP cho quốc phòng.

[Newsweek: Lithuania, Estonia Say Trump Pressure on Europe Is Making NATO Stronger]

5. Các quan chức quân sự Anh và Pháp sẽ gặp nhau tại Ukraine để thảo luận về việc điều động quân đội

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy cho biết vào ngày 28 tháng 3 rằng các đại diện tham mưu trưởng của Ukraine, Anh và Pháp sẽ tổ chức một cuộc họp tại Ukraine trong vòng một tuần để thảo luận về khả năng điều động quân đội nước ngoài tới nước này.

Ông cho biết các nước khác cũng sẽ tham gia nhưng không nêu rõ tên.

Tin tức này được đưa ra một ngày sau hội nghị thượng đỉnh Paris, nơi một số nước Âu Châu đã tiến hành kế hoạch gửi quân tới Ukraine như một phần của “lực lượng trấn an” trong trường hợp ngừng bắn với Nga.

Sáng kiến này do Pháp và Anh đồng dẫn đầu, cả hai nước sẽ cử các phái đoàn quân sự tới Ukraine để thảo luận về cái gọi là “lực lượng trấn an” cũng như hình thái tương lai của quân đội Ukraine, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết.

Theo Tổng thống Zelenskiy, cuộc họp sẽ có sự tham dự của các quốc gia “sẽ ủng hộ 100% (việc duy trì hòa bình) trên lãnh thổ Ukraine”.

“Không phải tất cả đều sẽ đến, sẽ có một vòng tròn hẹp. Pháp, Anh và Ukraine chắc chắn sẽ có mặt”, tổng thống nói với các phóng viên.

Ông Tổng thống Zelenskiy cho biết cuộc họp tiếp theo ở cấp cố vấn an ninh quốc gia sẽ sớm được tổ chức sau đó.

[Kyiv Independent: UK, French military officials to meet in Ukraine to discuss troop deployment]

6. Một số người Ukraine nói tiếng Nga — điều đó không làm cho họ trở thành người Nga

Sinh ra ở Crimea và lớn lên ở Kherson, nhà báo Yevheniia Virlych lớn lên với việc nói cả tiếng Ukraine và tiếng Nga trong cuộc sống hàng ngày. Phải đến năm 2022, khi cô và gia đình sống trong thời kỳ Nga xâm lược Kherson, họ mới đưa ra quyết định dứt khoát là từ bỏ hoàn toàn việc nói tiếng Nga.

“Việc nói ngôn ngữ của người Nga đã xâm lược, giết hại và tiếp tục giết hại người dân của chúng tôi đã trở nên không thể chấp nhận được,” Virlych nói với tờ Kyiv Independent. “Chúng tôi đã trải qua điều đó, và chúng tôi cảm thấy điều đó quá sâu sắc để nhất thiết phải từ bỏ tiếng Nga ngay bây giờ.”

Trong khi tiếng Ukraine là ngôn ngữ chính thức của nhà nước, nhiều người Ukraine nói tiếng Nga, hậu quả của nhiều thế kỷ Nga hóa dưới thời Đế quốc Nga và Liên Xô.

Đối với phần lớn họ, nói tiếng Nga không phải là biểu hiện của lòng trung thành với Nga. Nhưng đối với Điện Cẩm Linh, tiếng Nga đã trở thành một công cụ tuyên truyền ngày càng mạnh mẽ, được sử dụng để miêu tả người Ukraine nói tiếng Nga như một tín hiệu mong muốn gia nhập Nga.

Mạc Tư Khoa đã tích cực thúc đẩy quan điểm này ra nước ngoài, gần đây nhất là Đặc phái viên Hoa Kỳ tại Trung Đông Steve Witkoff đã sử dụng quan điểm này để biện minh cho lý do tại sao Ukraine cần phải nhượng bộ lãnh thổ cho Nga.

“Họ nói tiếng Nga và đã có những cuộc trưng cầu dân ý mà phần lớn người dân cho biết họ muốn nằm dưới sự cai trị của Nga”, Witkoff cho biết trong một cuộc phỏng vấn gần đây với nhà bình luận chính trị cánh hữu Tucker Carlson, ám chỉ đến các khu vực bị Nga tạm chiếm ở miền đông và miền nam Ukraine.

Virlych, giống như nhiều người Ukraine khác, rất buồn khi nghe một quan chức Hoa Kỳ nhắc lại quan điểm của Nga — mặc dù bà không ngạc nhiên.

“Cựu Tổng thống Hoa Kỳ George HW Bush, chỉ vài tuần trước khi Ukraine giành được độc lập, về cơ bản đã phủ nhận quyền này đối với người Ukraine tại Verkhovna Rada hay quốc hội Ukraine. Một lần nữa, dưới ảnh hưởng của các nhà lãnh đạo Liên Xô, những người đã nói với ông về những người theo chủ nghĩa dân tộc 'nguy hiểm' ở Ukraine, “ bà nói.

“Không có gì thay đổi. Nga rất giỏi nói dối và sử dụng tuyên truyền, và họ biết cách sử dụng chúng.”

Khi chiến tranh tiếp diễn, các cuộc thảo luận trong xã hội Ukraine về tốc độ Ukraine hóa ngày càng gia tăng, dẫn đến sự tính toán về những nỗ lực kéo dài hàng thế kỷ của Nga nhằm đàn áp văn hóa Ukraine.

Tưởng cũng nên biết thêm: Nga không phải là quốc gia Kitô Giáo như nhiều người lầm tưởng mặc dù Chính Thống Giáo Nga có một vai trò quan trọng trong đời sống chính trị tại quốc gia này vì trùm mafia Vladimir Putin nắm được Chính Thống Giáo Nga.

Trong tổng số 140,821,000 dân, các tín hữu Chính Thống Giáo chỉ chiếm 15%; tức là chỉ hơn số tín hữu Hồi Giáo một chút. Các Giáo Hội Kitô khác chiếm 2%. Tuyệt đại dân số Nga là vô thần.

Khi nói 15% dân số Nga theo Chính Thống Giáo, người ta có thể có ấn tượng lạc quan rằng, tỷ lệ bách phân người Nga theo Chính Thống Giáo vẫn nhiều hơn tỷ lệ người Việt theo Công Giáo. Trong thực tế, không phải như thế. Theo tờ Moscow Times, trong số 15% dân số Nga theo Chính Thống Giáo, số người tham dự các thánh lễ ngày Chúa Nhật không quá 1%. Thảo Ly xin nói lại lần nữa nhé: số tín hữu Chính Thống Giáo tham dự các thánh lễ ngày Chúa Nhật không quá 1%. Thành ra, có lẽ hợp lý hơn và chính xác hơn khi so sánh Chính Thống Giáo Nga với đạo thờ ông bà ở Việt Nam. Nói tắt một điều, về cơ bản xã hội Nga là một xã hội vô thần.

Trong khi đó, trong tổng số 35,662,000 dân Ukraine, 87% là các tín hữu Kitô trong đó 10% thuộc Giáo Hội Công Giáo Ukraine nghi lễ Đông phương, 2% thuộc Giáo Hội Công Giáo Ukraine nghi lễ Latinh, 75% theo Chính Thống Giáo Ukraine. Số người Công Giáo tham dự các thánh lễ ngày Chúa Nhật khoảng 32%, tức là gần bằng với tỷ lệ người Công Giáo Ba Lan tham dự các thánh lễ ngày Chúa Nhật.

Không kể đến các yếu tố khác như văn hóa, ngôn ngữ, chỉ riêng cơ cấu tôn giáo đã cho thấy Ukraine và Nga là hai dân tộc khác biệt chứ không phải là một như tuyên truyền của Điện Cẩm Linh.

[Kyiv Independent: Explainer: Some Ukrainians speak Russian language — it doesn’t make them Russian]

7. Cuộc thăm dò cho thấy 69% người dân Ukraine tin tưởng vào Tổng thống Zelenskiy

Theo cuộc thăm dò của Viện Xã hội học Quốc tế Kyiv công bố ngày 27 tháng 3, khoảng 69% người Ukraine tin tưởng Tổng thống Volodymyr Zelenskiy.

Kết quả này trái ngược với tuyên bố của tỷ phú công nghệ Elon Musk, đồng minh thân cận của Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump, người đã viết trên X vào ngày 6 tháng 3 rằng Tổng thống Zelenskiy sẽ “thua áp đảo” nếu Ukraine tổ chức bầu cử.

Cuộc khảo sát cho thấy chỉ có 28% số người được hỏi không tin tưởng Tổng thống Zelenskiy, dẫn đến tỷ lệ tin tưởng-không tin tưởng là +41%. Được tiến hành từ ngày 12 đến ngày 22 tháng 3, cuộc thăm dò đã phỏng vấn 1.326 người lớn ở các vùng lãnh thổ do chính phủ kiểm soát.

Cuộc thăm dò cho thấy niềm tin vào Tổng thống Zelenskiy vẫn tương đối ổn định, không có thay đổi đáng kể nào so với cuộc khảo sát trước đó được thực hiện từ ngày 14 tháng 2 đến ngày 4 tháng 3.

Một cuộc thăm dò trước đó được công bố vào ngày 7 tháng 3 cho thấy tỷ lệ ủng hộ Tổng thống Zelenskiy đã tăng lên 68% sau cuộc họp căng thẳng của ông với Tổng thống Trump tại Tòa Bạch Ốc vào ngày 28 tháng 2, kết thúc bằng một tranh chấp công khai về bảo đảm an ninh và việc hủy bỏ một thỏa thuận khoáng sản.

Tổng thống Trump cũng đã khẳng định sai sự thật rằng Tổng thống Zelenskiy chỉ được 4% dân chúng Ukraine ủng hộ. Trump gọi Tổng thống Zelenskiy là “nhà độc tài không có bầu cử”, đổ lỗi cho ông này vì đã kéo dài chiến tranh. Tuy nhiên, hiến pháp Ukraine cấm bầu cử theo luật thiết quân luật, có hiệu lực kể từ cuộc xâm lược toàn diện của Nga vào năm 2022.

Các chuyên gia pháp lý cho biết việc gia hạn nhiệm kỳ của Tổng thống Zelenskiy là được phép theo luật pháp Ukraine.

Một cuộc khảo sát vào tháng 2 trước cuộc đụng độ với Tổng thống Trump cho thấy mức độ tin tưởng của Tổng thống Zelenskiy là 57%. Sau căng thẳng tại Tòa Bạch Ốc, tỷ lệ người dân Ukraine đã tăng lên đáng kể khi Tổng thống Zelenskiy nhất quyết không nhượng bộ trước yêu sách của Tòa Bạch Ốc đòi ông phải xin lỗi.

Các quan sát viên tin rằng Tổng thống Trump và Phó tổng thống Mỹ James David Vance đã phục kích Tổng thống Zelenskiy trong cuộc họp này để ép ông phải nhượng bộ những yêu sách của Hoa Kỳ và của Nga.

[Kyiv Independent: 69% of Ukrainians have trust in President Zelensky, poll finds]

8. Liên Hiệp Âu Châu chuẩn bị gói trừng phạt thứ 17 đối với Nga, EUobserver đưa tin

Liên minh Âu Châu đang chuẩn bị gói trừng phạt thứ 17 đối với Nga trong bối cảnh Mạc Tư Khoa yêu cầu dỡ bỏ một số hạn chế của phương Tây như một phần trong các điều khoản ngừng bắn, EUobserver đưa tin vào ngày 27 tháng 3, trích dẫn lời bốn nhà ngoại giao Liên Hiệp Âu Châu giấu tên.

Một trong những nguồn tin cho biết với EUobserver rằng công việc về một vòng trừng phạt mới của Liên Hiệp Âu Châu đối với Nga đã bắt đầu và “đang ở giai đoạn rất sớm”. Ủy ban Âu Châu dự kiến sẽ trình bày các đề xuất của mình vào đầu mùa hè, một nhà ngoại giao khác nói với hãng truyền thông.

Bình luận về mốc thời gian, một trong những nhà ngoại giao nói với hãng tin rằng “hiện tại vẫn còn quá mơ hồ”, đồng thời nói thêm rằng khối này sẽ theo dõi diễn biến các cuộc đàm phán ngừng bắn giữa Hoa Kỳ, Ukraine và Nga.

“Tiếp tục gây áp lực lên Nga. Rõ ràng là các lệnh trừng phạt vẫn được duy trì. Điều chúng tôi muốn là một thỏa thuận hòa bình công bằng và lâu dài. Đó là mục tiêu”, Chủ tịch Ủy ban Âu Châu Ursula von der Leyen phát biểu vào ngày 27 tháng 3 sau hội nghị thượng đỉnh “Liên minh những người sẵn sàng” tại Paris.

Thủ tướng Hung Gia Lợi Viktor Orban đã cảnh báo rằng ông sẽ phủ quyết gói trừng phạt thứ 17 sau khi có các đồn đoán rằng Liên Hiệp Âu Châu sẽ quyết liệt đưa Thượng Phụ Kirill vào trong danh sách.

Viktor Orban vẫn duy trì mối quan hệ với Putin bất chấp cuộc xâm lược toàn diện của Nga, khuếch đại các câu chuyện về Điện Cẩm Linh ở Âu Châu.

Để đổi lấy việc Hung Gia Lợi bãi bỏ quyền phủ quyết, Liên Hiệp Âu Châu đã đồng ý xóa tên bốn cá nhân khỏi danh sách trừng phạt trong gói thứ 16 vào ngày 14 tháng 3, trong đó có Thượng Phụ Kirill. Tuy nhiên, có các áp lực ngày càng mạnh mẽ về việc trừng phạt Thượng Phụ Kirill vì việc trừng phạt nhà tu hành giả mạo này sẽ ảnh hưởng mạnh đến Putin và đồng bọn.

Thượng phụ Kirill, tên thế tục là Vladimir Gundyayev, đã công khai ủng hộ cuộc chiến của Nga chống lại Ukraine và được coi là đồng minh thân cận của Điện Cẩm Linh. Tình báo kinh tế Liên Hiệp Âu Châu cho rằng Thượng phụ Kirill sở hữu số tài sản kếch xù lên đến 4,5 tỷ Mỹ Kim. Đó là số tiền riêng của ông ta. Tuy nhiên, Liên Hiệp Âu Châu muốn đóng băng các tài khoản của Kirill vì số tiền trong các tài khoản của ông ta gấp nhiều lần con số 4,5 tỷ Mỹ Kim mà các nguồn tin tình báo cho rằng ngoài tiền của ông ta còn có tiền của trùm mafia Vladimir Putin, Cựu Bộ trưởng Quốc phòng Nga Sergei Shoigu, và các quan chức khác đưa cho Kirill giữ giùm.

[Kyiv Independent: EU preparing 17th package of Russia sanctions, EUobserver reports]

9. Ukraine sẽ không ký thỏa thuận khoáng sản với Hoa Kỳ nếu điều này đe dọa tư cách thành viên Liên Hiệp Âu Châu, Tổng thống Zelenskiy nói

Tổng thống Volodymyr Zelenskiy tuyên bố vào ngày 28 tháng 3 rằng Ukraine sẽ không ký thỏa thuận khoáng sản với Hoa Kỳ nếu điều này đe dọa đến việc nước này gia nhập Liên minh Âu Châu.

Những phát biểu của Tổng thống Zelenskiy được đưa ra một ngày sau khi thông tin chi tiết về dự thảo mới được cho là của thỏa thuận khoáng sản giữa Kyiv và Washington xuất hiện. Tờ Financial Times đưa tin vào ngày 27 tháng 3 rằng phiên bản mới nhất của thỏa thuận do Hoa Kỳ đề xuất bao gồm các điều khoản sẽ trao cho Washington quyền kiểm soát chưa từng có đối với tài nguyên thiên nhiên của Ukraine thông qua một quỹ đầu tư chung.

Tờ báo trực tuyến Yevropeiska Pravda của Ukraine đưa tin rằng thỏa thuận này có thể mâu thuẫn với việc Ukraine gia nhập Liên Hiệp Âu Châu do những hạn chế nghiêm trọng ảnh hưởng đến chủ quyền kinh tế của Ukraine.

“Hiến pháp Ukraine nêu rõ rằng lộ trình của chúng tôi là hướng tới Liên Hiệp Âu Châu”, Tổng thống Zelenskiy nói với các phóng viên. “Không có gì có thể đe dọa đến việc Ukraine gia nhập Liên Hiệp Âu Châu có thể được chấp nhận”.

Theo Tổng thống Zelenskiy, Ukraine đã chính thức nhận được phiên bản mới của thỏa thuận khoáng sản từ Hoa Kỳ vào ngày 28 tháng 3.

Tổng thống Zelenskiy sẽ xem xét thỏa thuận khi “không có mối đe dọa lập pháp nào có liên quan”, đồng thời nói thêm rằng các luật sư nên so sánh tất cả các phiên bản của thỏa thuận và đưa ra đánh giá của họ.

“ Có rất nhiều điều (trong phiên bản mới của thỏa thuận) chưa được thảo luận trước đó. Và cũng có một số điều mà các bên đã bác bỏ trước đó”, tổng thống nói thêm.

Washington ban đầu dự định ký thỏa thuận vào ngày 28 tháng 2, nhưng tiến trình này đã bị trì hoãn sau cuộc tranh cãi gay gắt giữa Tổng thống Hoa Kỳ Donald Trump và Tổng thống Zelenskiy tại Tòa Bạch Ốc.

Tổng thống Zelenskiy xác nhận vào ngày 25 tháng 3 rằng Hoa Kỳ đã đề xuất một thỏa thuận khoáng sản “lớn” dựa trên một thỏa thuận khung trước đó, nhưng ông không nêu rõ mốc thời gian ký kết. Một ngày trước đó, Tổng thống Trump đã nói rằng ông hy vọng thỏa thuận sẽ được ký kết “sớm”.

Theo phiên bản ban đầu, thỏa thuận sẽ thành lập một quỹ mà Ukraine sẽ đóng góp 50% số tiền thu được từ việc khai thác các nguồn tài nguyên nhà nước trong tương lai, bao gồm dầu mỏ, khí đốt và cơ sở hạ tầng hậu cần.

Phiên bản mà Kyiv đã phê duyệt trước đó không bao gồm các bảo đảm an ninh nhưng nêu rằng quỹ này “sẽ được tái đầu tư ít nhất hàng năm vào Ukraine để thúc đẩy sự an toàn, an ninh và thịnh vượng của Ukraine”.

Tòa Bạch Ốc mô tả thỏa thuận khoáng sản này là một cơ chế để Hoa Kỳ “thu hồi” một phần viện trợ tài chính mà nước này đã cung cấp cho Ukraine kể từ khi Nga bắt đầu cuộc xâm lược toàn diện.

[Kyiv Independent: Ukraine won't sign minerals deal with US if it threatens EU membership, Zelensky says ]

10. Chính trị gia Ukraine bị ám sát ở Dnipropetrovsk, báo chí đưa tin

Trong cuộc họp báo tại trung tâm báo chí Kyiv hôm Thứ Bẩy, 29 Tháng Ba, phát ngôn nhân cảnh sát quốc gia Ukraine, Đại Úy Alyona Lyutnytska cho biết thi thể một người đàn ông được tìm thấy bên lề đường ở thành phố Kamianske, tỉnh Dnipropetrovsk, vào ngày 28 tháng 3.

Cô cho biết người đã chết là Oleksandr Plakhotnik, thành viên đảng Batkivshchyna nghĩa là Tổ quốc, của cựu Thủ tướng Yulia Tymoshenko và là cựu phó thị trưởng Kamianske.

Đại Úy Alyona Lyutnytska tường trình rằng các xét nghiệm pháp y cho thấy người đàn ông này bị bắn vào đầu.

“Chúng tôi tin rằng đây là một vụ giết người theo hợp đồng, tất cả chúng tôi đều bị sốc”.

Cảnh sát đã mở cuộc điều tra vụ việc theo điều khoản về tội giết người có chủ đích.

Plakhotnik, 49 tuổi, đã ứng cử vào Verkhovna Rada với tư cách là ứng cử viên của đảng Batkivshchyna vào năm 2014 và 2019 nhưng không được bầu vào quốc hội. Ông được bầu vào Hội đồng thành phố Kamianske vào năm 2015 và phục vụ cho đến năm 2020.

[Kyiv Independent: Ukrainian politician shot dead in Dnipropetrovsk Oblast, media report]

11. Rubio cho biết Hoa Kỳ không còn tài trợ cho chương trình theo dõi trẻ em Ukraine bị bắt cóc

Chính phủ Hoa Kỳ chưa khôi phục tài trợ cho chương trình theo dõi trẻ em Ukraine bị Nga bắt cóc, Ngoại trưởng Hoa Kỳ Marco Rubio cho biết tại một cuộc họp báo vào ngày 28 tháng 3.

Tuyên bố của Rubio được đưa ra một ngày sau khi Bộ Ngoại giao Hoa Kỳ thông báo sẽ cung cấp khoản tài trợ ngắn hạn cho sáng kiến này sau khi Tòa Bạch Ốc chấm dứt chương trình.

“Chương trình này không được tài trợ. Nó là một phần của các khoản cắt giảm đã được thực hiện”, Rubio cho biết.

Sáng kiến này do Phòng nghiên cứu nhân đạo của Đại học Yale trực thuộc Đài quan sát xung đột của Bộ Ngoại giao điều hành, sử dụng dữ liệu sinh trắc học và hình ảnh vệ tinh để theo dõi vụ bắt cóc trẻ em Ukraine của Nga.

Theo cơ sở dữ liệu Trẻ em chiến tranh của Ukraine, ít nhất 19.500 trẻ em Ukraine đã được xác nhận là bị Nga bắt cóc kể từ khi cuộc xâm lược toàn diện của nước này bắt đầu, trong khi chỉ có khoảng 1.200 trẻ được trả về Ukraine.

Nghiên cứu của Yale - được chính phủ Hoa Kỳ tài trợ - đã giúp theo dõi hàng ngàn trường hợp như thế này.

Các nhà nghiên cứu được cho là đã mất quyền truy cập vào cơ sở dữ liệu vào tháng trước sau khi các quan chức chấm dứt hợp đồng, cắt đứt bằng chứng quan trọng cho cuộc điều tra tội ác chiến tranh.

Theo Rubio, Hoa Kỳ đã bảo mật dữ liệu và bảo đảm rằng dữ liệu có thể được chuyển giao “cho bất kỳ cơ quan có thẩm quyền nào”.

Việc cắt giảm nhiều nguồn tài trợ nước ngoài đã bắt đầu ảnh hưởng đến những nỗ lực quốc tế nhằm buộc Nga phải chịu trách nhiệm, bao gồm cả tội ác chiến tranh đã gây ra ở Ukraine.

Tòa án Hình sự Quốc tế, gọi tắt là ICC đã ban hành lệnh bắt giữ Putin và Thanh tra viên Quyền Trẻ em Nga Maria Lvova-Belova vào năm 2023 vì tham gia bắt cóc trẻ em Ukraine.

Là một phần của các cuộc đàm phán đang diễn ra giữa Hoa Kỳ và Nga, Cố vấn An ninh Quốc gia Hoa Kỳ Mike Walz đã phát biểu vào đầu tháng 3 rằng việc trao trả trẻ em Ukraine bị bắt cóc là một trong số các “biện pháp xây dựng lòng tin” đang được thảo luận.

Các quan chức Ukraine đã coi sự trở về của họ là điều kiện quan trọng cho bất kỳ thỏa thuận hòa bình nào trong tương lai với Nga.

[Kyiv Independent: US no longer funds program tracking abducted Ukrainian children, Rubio says]